Polityczne centrum Europy ponownie zwraca uwagę na Warszawę oraz Berlin. Pierwsza oficjalna wizyta prezydenta Polski, Karola Nawrockiego, na terenie Niemiec zyskuje szczególne znaczenie. Nie jest to jedynie dyplomatyczny debiut nowego przywódcy państwa, ale przede wszystkim przypomnienie dawno nierozliczonych spraw historycznych.
Sprawa reparacji wojennych – kluczowy temat wizyty
Wizyta Karola Nawrockiego w Berlinie zdecydowanie wykracza poza bieżące protokolarne ramy. To bowiem moment, w którym podnoszony jest ciężar jednego z najbardziej drażliwych wątków w polsko-niemieckich relacjach – kwestii reparacji wojennych. Polska od dawna przedstawia stanowisko, według którego Niemcy nie doczynili pełnej rekompensaty za zbrodnie II wojny światowej. Straty naszego kraju szacuje się na ogromną kwotę wynoszącą aż 1,3 biliona euro.
Ta suma nie ma jedynie wartości ekonomicznej, lecz także symbolicznej. Przypomina o ofiarach, zniszczeniach i cierpieniu, które pozostają w pamięci narodowej Polaków do dziś. Niemiecki dziennik zauważa, że prezydent Nawrocki przed swoją podróżą jasno dał do zrozumienia, iż ponownie poruszy temat reparacji.
Nieznana historia – niemiecka świadomość wobec zbrodni wojennych
Wspomniany problem reparacji poza wymiarem prawnym i politycznym niesie także wymiar edukacyjny i świadomościowy. Sueddeutsche Zeitung określa Karola Nawrockiego mianem „posłańca ze starym rachunkiem”.
W stosunkach polsko-niemieckich jeszcze głębiej zakorzeniona jest jednak gorycz spowodowana nieświadomością wielu Niemców na temat zbrodni popełnionych przez ich przodków w okupowanej Polsce.
Ta luka w pamięci jest powodem, dla którego reparacje nie są tylko kwestią materialną. Dla Polaków to przede wszystkim moralne zadośćuczynienie oraz gest szacunku dla ofiar nazizmu. Niemieckie media podkreślają:
Być może brakuje podstawy prawnej do żądania reparacji, ale zdecydowany gest, również wobec nielicznych jeszcze żyjących ofiar nazizmu, jest już dawno spóźniony.
Podkreśla się również, że materialne oznaki pamięci – takie jak budowa pomnika polskich ofiar niemieckiej okupacji – nie mogą pozostać wyłącznie projektami i planami.
Współczesne wyzwania polsko-niemieckich relacji
W tle trudnych historycznych sporów rozgrywa się jednak zupełnie aktualna rzeczywistość, która wymaga współpracy obu państw. Rosyjskie zagrożenie na arenie międzynarodowej zmusza Polskę i Niemcy do wzajemnego zbliżenia oraz solidarności. Komentatorzy z południowych Niemiec nie mają wątpliwości co do tego, że:
Szkód wyrządzonych przez Niemców w Polsce nie da się naprawić. Ale czy można wyciągnąć z historii lepszą lekcję niż wspólne odstraszenie agresora, jakim jest Rosja?
To retoryczne pytanie doskonale oddaje głębię wyzwań, które stoją dziś przed europejską polityką. Spotkania Karola Nawrockiego z prezydentem Frankiem-Walterem Steinmeierem oraz kanclerzem Friedrichem Merzem wskazują, że tematyka wizyty znacznie przekracza spory reparacyjne.
Oba sąsiednie kraje powinny teraz trzymać się razem – podsumowuje Sueddeutsche Zeitung, wskazując że bezpieczeństwo kontynentu w dużej mierze zależy od umiejętności znalezienia wspólnego języka przez Polskę i Niemcy.