Te badania mogą wykryć raka, zanim będzie za późno. Śmierć Kołaczkowskiej powinna być dla nas przestrogą
Tragiczna strata – Joanna Kołaczkowska odeszła po walce z rakiem
W wieku 59 lat zmarła Joanna Kołaczkowska, jedna z najbardziej cenionych aktorek kabaretowych, znana szczególnie z Kabaretu Hrabi. Dla rodziny, przyjaciół i licznych fanów jej odejście to ogromny cios – informacja o chorobie aktorki pojawiła się zaledwie trzy miesiące przed jej śmiercią. Jej historia uświadamia, jak podstępny może być nowotwór – czasami daje wyraźne sygnały, a innym razem rozwija się długo bezobjawowo.
Walka Joanny pokazuje, że choroba nowotworowa nie wybiera – może dotknąć każdego, niezależnie od wieku, stylu życia czy kondycji. Dlatego jednym z najważniejszych przesłań, które możemy wynieść z tej tragedii, jest znaczenie profilaktyki i regularnych badań kontrolnych.
Profilaktyka – nasza najlepsza broń w walce z rakiem
Regularne badania profilaktyczne zwiększają szanse na wykrycie raka na wczesnym etapie, kiedy leczenie jest najbardziej skuteczne. Niestety, wiele osób lekceważy profilaktykę, często z powodu braku czasu, strachu przed diagnozą czy przekonania, że problem ich nie dotyczy. W efekcie bywa, że choroba jest rozpoznawana dopiero w zaawansowanym stadium.
Eksperci podkreślają, że warto co roku wykonywać podstawowe badania krwi oraz, w zależności od wieku i płci, inne testy, które pozwolą monitorować stan narządów wewnętrznych.
Najważniejsze badania, które pomagają wykryć raka wcześnie
Morfologia krwi z rozmazem – tani i łatwo dostępny test, który może ujawnić np. anemię, stany zapalne czy nieprawidłowości wskazujące na choroby hematologiczne, takie jak białaczka. Powinien być wykonywany co najmniej raz w roku.
OB i CRP – parametry wskazujące na obecność stanu zapalnego. Nie są specyficzne dla raka, ale podwyższone wartości wymagają dalszej diagnostyki.
USG jamy brzusznej – bezinwazyjne badanie pozwalające wykryć zmiany w narządach wewnętrznych, takich jak wątroba, nerki, trzustka czy jajniki. Zalecane jest wykonywanie go co 1-2 lata, nawet gdy nie występują objawy.
Mammografia i USG piersi (dla kobiet) – mammografia jest najskuteczniejszym badaniem w wykrywaniu raka piersi u kobiet po 50. roku życia i powinna być wykonywana co dwa lata. Młodsze kobiety, zwłaszcza te z obciążeniem genetycznym, powinny robić USG piersi.
Cytologia i test HPV (dla kobiet) – cytologia pozwala na wykrycie zmian przedrakowych w szyjce macicy. Test HPV na obecność wysokiego ryzyka zakażenia wirusem HPV jest jeszcze bardziej precyzyjny i stanowi podstawę profilaktyki raka szyjki macicy.
Badanie per rectum i PSA (dla mężczyzn) – po 50. roku życia zaleca się kontrolę poziomu PSA i badanie prostaty, co pomaga wykrywać raka gruczołu krokowego we wczesnym stadium.
Inne ważne badania przesiewowe
Kolonoskopia – jedna z najskuteczniejszych metod wykrywania raka jelita grubego i usuwania polipów przedrakowych. Zaleca się wykonywanie jej co 10 lat lub częściej, jeśli występują rodzinne obciążenia.
Gastroskopia – badanie skierowane do osób z dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego, jak częste bóle brzucha, zgaga czy utrata masy ciała. Pomaga wcześnie wykryć raka żołądka czy przełyku.
Dermatoskopia znamion – raz w roku warto odwiedzić dermatologa, zwłaszcza jeśli na skórze jest dużo pieprzyków lub istnieje rodzinne ryzyko czerniaka, nowotworu skóry, który może rozwijać się w młodym wieku i długo pozostawać niezauważony.
Zaawansowane metody diagnostyczne
Tomografia komputerowa (TK) oraz rezonans magnetyczny (MRI) – badania o dużej dokładności, używane jednak głównie w określonych przypadkach, np. w ocenie ryzyka raka płuc u palaczy. Ze względu na wysokie koszty i ograniczoną dostępność, są zlecane tylko wtedy, gdy istnieje konkretne podejrzenie choroby.
Markery nowotworowe – substancje, które mogą pojawiać się we krwi osób z nowotworami, np. CA 125 (rak jajnika), CA 19-9 (rak trzustki), AFP (rak wątroby) oraz CEA (rak jelita grubego). Markery te służą głównie do wsparcia diagnostyki lub monitorowania leczenia, a nie do rutynowych badań profilaktycznych, ponieważ mogą także wzrastać w przebiegu chorób niezłośliwych.
Regularne badania – klucz do zdrowia
Nowotwory często długo pozostają bezobjawowe, dlatego nie należy ufać pozorom dobrego zdrowia. Systematyczne badania profilaktyczne, dostosowane do wieku, płci i indywidualnych czynników ryzyka, zwiększają szanse na wykrycie choroby zanim rozwinie się ona do zaawansowanego stadium. Warto pamiętać, że najlepszym sposobem na walkę z rakiem jest profilaktyka i szybka reakcja na niepokojące objawy.
“Joanna Kołaczkowska przegrała z chorobą nowotworową. Nie pozwólmy, aby nasza nieświadomość odebrała komuś życie.”