Donald Tusk zapowiada zamknięcie granic z Niemcami i Litwą. Polskie bojówki na zachodzie wspierane przez Karola Nawrockiego
W reakcji na wizyty nacjonalistycznych bojówek na niemieckiej granicy, które mają aprobatę prezydenta-elekta Karola Nawrockiego, Polska zdecydowała o przywróceniu kontroli granicznych na zachodzie kraju. Premier Donald Tusk, tuż przed posiedzeniem Rady Ministrów we wtorek 1 lipca, ogłosił zamknięcie granic z Niemcami oraz Litwą, jednocześnie przestrzegając przed szkodliwymi inicjatywami pod hasłem „obywatelskie”.
Granice z Niemcami i Litwą zostaną zamknięte
Tuż przed rozpoczęciem posiedzenia Rady Ministrów, 1 lipca, Donald Tusk ogłosił decyzję o zamknięciu granic Polski z Niemcami i Litwą. Decyzja ta przypada na czas rosnącego napięcia w regionie zachodniej granicy, na którą szturmem wdzierają się patrole prawicowych bojówkarzy związane z politykiem skrajnej prawicy Robertem Bąkiewiczem. Patrole te mają na celu kontrolę ruchu migrantów, których niemieckie służby odsyłają z powrotem do Polski.
Premier Tusk o wcześniejszych rozmowach z Niemcami
Premier przypomniał podczas wtorkowego przemówienia, że prowadził już rozmowy z kanclerzem Niemiec Friedrichiem Merzem, w których Polska wykazywała cierpliwość wobec jednostronnych kontroli niemieckich. Jednak – jak zauważył Tusk – ta cierpliwość się kończy, zwłaszcza że brak kontroli po polskiej stronie podważa pewność, czy migranci zawracani przez Niemcy faktycznie powinni być odsyłani.
„Ale ono się wyczerpuje. Brak kontroli po polskiej stronie powoduje brak pewności, że te osoby odsyłane (zawracane — red.) przez Niemcy, faktycznie powinny być odsyłane” – mówił premier.
Wcześniejsze zapowiedzi o możliwej kontroli polsko-niemieckiej pojawiły się już na początku czerwca w Sejmie.
Premier stanowczo podkreślił:
„Pozostaniemy rzecznikami tego, aby ruch w Europie był bez granic i bez ograniczeń. Ale to musi być wola wszystkich sąsiadów, taka sama, symetryczna. Dlatego czasowe przywrócenie kontroli na granicy polsko-niemieckiej uznajemy za konieczne, aby zredukować do minimum te przepływy niekontrolowane.”
W jaki sposób kontrole wpłyną na mieszkańców i handel?
Straż Graniczna, która wzięła udział w odprawie przy zachodniej granicy we wtorek rano, zostanie skierowana do regulowania ruchu migrantów na granicy polsko-niemieckiej. Zadaniem funkcjonariuszy jest skuteczne blokowanie nieuzasadnionego odsyłania migrantów przez niemieckie służby, co ma przeciwdziałać niewłaściwemu traktowaniu osób przez stronę niemiecką.
Przy tym działania Straży Granicznej będą tak prowadzone, by utrudnienia dla mieszkańców i lokalnego handlu zmniejszyć do absolutnego minimum.
Zamknięcie granicy z Litwą – powód i skutki
Równocześnie z zamknięciem granicy z Niemcami zostanie wprowadzona kontrola graniczna z Litwą. Według Tuska obie decyzje są ze sobą powiązane. Na wschodniej granicy z Białorusią polityka zatrzymań osiąga 98% skuteczności, jednak problemem jest nieszczelność granic łotewsko-białoruskich oraz litewsko-białoruskich.
W efekcie, tłumacząc słowa premiera, mimo skutecznej kontroli nielegalnych przepływów z Białorusi Polska staje przed wyzwaniem migracyjnym na kierunku północnym, przez Litwę i Łotwę, co osłabia efektywność szczelności granicy państwowej.
(Na mapie ukazano wizualizację nielegalnych przepływów migrantów za wschodnią granicą Polski, przebiegających przez Litwę i Łotwę w kierunku Białorusi.)
Zarządzenie premiera o zamknięciu granic wejdzie w życie w poniedziałek, 7 lipca.
Nacjonalistyczne bojówki na zachodniej granicy – rola prezydenta elekt Karola Nawrockiego
Na zachodniej granicy od kilku dni działania prowadzą grupy prawicowe związane z PiS, Konfederacją i politykami wspierającymi Roberta Bąkiewicza. Samozwańcze bataliony obywatelskie, choć określane mianem ruchu obywatelskiego, mają rzeczywisty charakter polityczny i celują w zapewnienie kontroli nad migrantami przy granicy z Niemcami.
Prezydent elek Karol Nawrocki publicznie poparł te inicjatywy, podkreślając ich rolę w zastępowaniu obecnego rządu w kwestii zabezpieczeń granicznych, zaznaczając również, że Niemcy nie traktują Polski jako rzeczywistego partnera w sprawach migracyjnych.
Ruch Obrony Granic powstał około rok temu i stale się rozwija, budząc rosnące nastroje antyimigranckie w Polsce. Jednocześnie ich obecność na granicy utrudnia pracę Straży Granicznej, która oficjalnie realizuje zadania państwa w tym zakresie.
Stanowisko Niemiec i statystyki dotyczące kontroli granicznej
Przed ogłoszeniem decyzji przez polskiego premiera, niemiecki kanclerz Friedrich Merz brał udział w konferencji prasowej poświęconej migracji. Niemcy starają się utrzymać swobodny przepływ na granicy, jednocześnie starając się ograniczać nielegalną migrację.
Od października 2023 roku przebiegają tam wyrywkowe kontrole, które nasilono od maja 2025 pod nadzorem nowego ministra spraw wewnętrznych Alexandra Dobrindta ze CSU. Zgodnie z jego decyzjami, osoby ubiegające się o azyl mogą być zawracane do Polski.
Dane od 1 maja do 15 czerwca 2025 roku wskazują, że niemiecka policja federalna odmówiła wjazdu na terytorium RFN 1 087 osobom próbującym przekroczyć granicę z Polski. Średnia miesięczna liczba odmów wynosi około 724, a w całym 2024 roku zawrócono 9 387 osób.